Phần 6: Tăng hiệu quả phòng PRRS bằng kết hợp an toàn sinh học

Tiêm vắc-xin đúng cách là điều kiện cần, nhưng để kiểm soát PRRS hiệu quả, trại cần kết hợp thêm an toàn sinh học nghiêm ngặt. Virus PRRS có khả năng tồn tại lâu trong môi trường và lây lan rất nhanh qua nhiều đường khác nhau, nên nếu không kiểm soát môi trường và quy trình ra vào, dịch có thể bùng phát dù đàn đã được tiêm phòng.

Kiểm soát ra vào trại – chặn virus từ ngoài vào

PRRS có thể xâm nhập trại thông qua người, xe, dụng cụ, tinh dịch và cả heo hậu bị không được cách ly đúng cách.

  • Bố trí khu sát trùng xe riêng, có rào chắn, hố sát trùng và cổng riêng biệt

  • Người vào trại cần thay đồ, tắm sát khuẩn, chờ cách ly 48 giờ nếu đến từ trại khác

  • Tinh dịch từ trại bên ngoài cần kiểm tra kỹ, ưu tiên sử dụng từ nguồn đã có giấy âm tính PRRS

  • Hạn chế tiếp xúc giữa các nhóm nhân sự (heo nái, heo con, heo thịt...)

Quy trình kiểm soát ra vào là rào chắn đầu tiên ngăn dịch xâm nhập vào trại.

Cách ly, chia nhóm tuổi và quản lý cùng vào cùng ra

Khi trong trại có nhiều nhóm tuổi, việc trộn đàn dễ tạo điều kiện cho virus lan truyền:

  • Nuôi theo nhóm tuổi đồng đều, không trộn lứa, không trộn ô

  • Thực hiện nguyên tắc “cùng vào – cùng ra” (All-in/All-out)

  • Sau mỗi lứa xuất chuồng, cần trống chuồng, sát trùng kỹ trước khi nuôi lứa mới

  • Không tái sử dụng máng ăn, núm uống khi chưa sát trùng

Việc chia nhóm rõ ràng giúp kiểm soát dịch tốt hơn và giảm stress do ghép đàn.

Vệ sinh sát trùng chuồng trại định kỳ

Môi trường bẩn là nơi virus tồn tại và nhân lên mạnh:

  • Sát trùng bằng iodine, glutaraldehyde hoặc Virkon mỗi tuần 1–2 lần

  • Định kỳ lấy mẫu môi trường để kiểm tra mầm bệnh

  • Thường xuyên vệ sinh hệ thống nước uống, máng ăn, sàn chuồng

  • Tránh để chất độn, thức ăn thừa tích tụ quá 24h

Đặc biệt lưu ý khu nái đẻ, nơi virus dễ lây từ nái sang con qua nhau thai hoặc sữa đầu.

Cách ly và kiểm tra heo nhập đàn

Heo hậu bị hoặc heo mua về từ nơi khác là nguy cơ lây PRRS rất lớn:

  • Cách ly tối thiểu 6 tuần trước khi nhập đàn chính

  • Trong thời gian cách ly:

    • Tiêm nhắc lại PRRS nếu chưa đủ miễn dịch

    • Lấy mẫu máu xét nghiệm PRRS (ELISA hoặc PCR)

    • Theo dõi biểu hiện hô hấp, sốt, ăn uống

Chỉ cho nhập đàn khi đã đảm bảo âm tính và ổn định sức khỏe.

Theo dõi huyết thanh học định kỳ và kiểm soát đàn nọc

PRRS có thể tồn tại âm thầm ở heo nọc và lây qua đường phối:

  • Kiểm tra huyết thanh định kỳ cho heo nọc và đàn nái mỗi 3–6 tháng

  • Nếu phát hiện heo dương tính, cần tách riêng, đánh dấu hoặc loại thải

  • Không sử dụng tinh từ nọc chưa được kiểm tra PRRS rõ ràng

Đây là bước quan trọng để đảm bảo chương trình tiêm phòng hoạt động hiệu quả.

Kết hợp đồng bộ – chủ động bảo vệ đàn heo khỏi PRRS

Việc phòng PRRS không chỉ là tiêm vắc-xin, mà là một chuỗi giải pháp kết hợp: tiêm đúng – quản lý tốt – sát trùng chặt – giám sát liên tục. Khi triển khai đồng bộ, bà con sẽ kiểm soát được virus, giảm tỷ lệ chết, bảo vệ năng suất đàn và tiết kiệm chi phí phòng trị lâu dài.