Phần 2: Cơ chế xâm nhập và đường lây lan của virus lở mồm long móng ở heo

Bệnh lở mồm long móng ở heo là một trong những dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trong chăn nuôi. Khác với nhiều bệnh khác, virus lở mồm long móng có khả năng xâm nhập vào cơ thể theo nhiều con đường, phát tán nhanh trong đàn và lây lan rộng ra môi trường xung quanh. Đây chính là lý do khiến việc kiểm soát bệnh gặp nhiều khó khăn, dù tỷ lệ chết trực tiếp ở heo thường không cao.

Virus xâm nhập như thế nào?

 

Virus lở mồm long móng có thể đi vào cơ thể heo qua nhiều ngả khác nhau:

  • Đường tiêu hóa: heo ăn phải thức ăn hoặc uống nước nhiễm mầm bệnh.
     

  • Qua vết thương ngoài da: những vết xước nhỏ ở chân, mõm hay da là cửa ngõ thuận lợi cho virus.
     

  • Qua niêm mạc hô hấp và sinh dục: virus tồn tại trong không khí, dịch tiết, phân hoặc tinh dịch đều có thể xâm nhập.
     

  • Truyền từ mẹ sang con: ở heo nái mang thai, virus có thể đi qua nhau thai, gây sảy thai hoặc heo con sinh ra đã yếu ớt.
     

Điểm đặc biệt của virus này là khả năng tồn tại bền vững. Ngoài môi trường, virus có thể sống nhiều tuần đến nhiều tháng trong phân, nước tiểu, đất bẩn hay trên dụng cụ chăn nuôi, làm tăng nguy cơ lây lan dai dẳng trong trại.

Con đường lây lan trong đàn heo

Khi một con heo mắc bệnh, virus có thể phát tán ra môi trường theo nhiều dạng:

  • Nước bọt và dãi chảy từ miệng heo bệnh chứa lượng virus cực lớn.
     

  • Phân, nước tiểu, dịch mụn loét cũng là nguồn lây trực tiếp.
     

  • Dụng cụ chăn nuôi, giày dép, xe vận chuyển dễ mang mầm bệnh từ ô chuồng này sang ô chuồng khác.
     

  • Heo tiếp xúc trực tiếp với nhau, nhất là trong các trại có mật độ nuôi dày.
     

  • Heo vận chuyển từ vùng dịch sang vùng an toàn cũng làm lây lan bệnh nhanh chóng.
     

Trong điều kiện chuồng nuôi ẩm thấp, vệ sinh kém, virus phát tán mạnh và nguy cơ lây nhiễm chéo tăng cao.

Nguy cơ lây lan diện rộng

Không chỉ dừng lại ở một trại, virus lở mồm long móng có thể bùng phát thành dịch lớn ở nhiều địa phương. Nguyên nhân là:

  • Việc mua bán, vận chuyển heo trong vùng dịch thường không được kiểm soát chặt chẽ.
     

  • Người, phương tiện ra vào trại không qua khâu sát trùng kỹ càng.
     

  • Chuột, chim, côn trùng có thể là vật trung gian mang virus.
     

  • Gió cũng có thể phát tán mầm bệnh ở phạm vi xa.
     

Khi dịch bùng phát, tỷ lệ mắc trong đàn thường gần như 100%, gây thiệt hại kinh tế nặng nề cho người nuôi và cả ngành chăn nuôi heo nói chung.

Điều cần lưu ý

Virus lở mồm long móng ở heo không chỉ có nhiều đường xâm nhập mà còn có khả năng tồn tại bền vững trong môi trường, khiến việc kiểm soát gặp nhiều khó khăn. Hiểu rõ cơ chế lây lan của bệnh là bước quan trọng để bà con có ý thức thực hiện các biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt, từ vệ sinh chuồng trại, kiểm soát vận chuyển đến cách ly đàn bệnh. Chủ động ngăn chặn từ gốc sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch, bảo vệ đàn heo và hạn chế những tổn thất kinh tế không đáng có.