Phần 5: Phòng bệnh PED bằng autovaccine – Giải pháp chủ động giảm thiệt hại

Trong bối cảnh dịch PED bùng phát nhanh và gây chết hàng loạt heo con sơ sinh, nhiều trại đã lựa chọn phương pháp làm autovaccine tại chỗ như một giải pháp chủ động nhằm giảm tỷ lệ chết và tăng khả năng miễn dịch tự nhiên cho đàn nái. Đây là phương pháp tương đối đơn giản, chi phí thấp và đã cho thấy hiệu quả nhất định trong thực tế.

Autovaccine là gì và dùng để làm gì?

Autovaccine là hình thức sử dụng chính mầm bệnh có trong trại, xử lý theo cách an toàn, sau đó được đưa trở lại cơ thể heo mẹ để kích thích tạo miễn dịch tự nhiên. Sau đó, kháng thể sẽ được truyền qua sữa đầu cho heo con.

Mục tiêu của phương pháp này là:

  • Kích hoạt hệ miễn dịch tự nhiên của heo nái

  • Tạo điều kiện để heo con bú sữa đầu có kháng thể chống PED

  • Cắt dịch sớm và hạn chế thiệt hại khi không có vắc xin thương mại phù hợp

Cách làm autovaccine PED tại trại

Bà con có thể thực hiện theo các bước sau:

  • Chọn 1 heo con theo mẹ <7 ngày tuổi, đã bị tiêu chảy do PED

  • Lấy toàn bộ ruột non và ruột già (đã được xác nhận nhiễm PED)

  • Băm nhuyễn, trộn đều với 200ml nước sinh lý 0,9%

  • Bổ sung hỗn hợp kháng sinh Amoxicillin + Colistin (10%) vào với liều 0,6g/200ml để hạn chế nhiễm khuẩn phụ

  • Hỗn dịch thu được là autovaccine dùng để cho nái ăn

Lưu ý: Phải làm trong điều kiện sạch sẽ, găng tay, dụng cụ riêng biệt.

Cách sử dụng autovaccine cho đàn nái

Đối tượng sử dụng:

  • Nái hậu bị, nái cai sữa và nái mang thai dưới 14 tuần

Liều dùng:

  • Mỗi con ăn 10ml autovaccine, cho ăn trực tiếp hoặc trộn vào cám

  • Cho ăn vào buổi chiều tối (khoảng 6h) là tốt nhất

Không dùng autovaccine cho:

  • Nái đang nuôi con

  • Nái mang thai từ tuần 15–17, vì có nguy cơ truyền virus sang heo con

Trong quá trình sử dụng, nái có thể xuất hiện tiêu chảy nhẹ – đó là phản ứng miễn dịch và không cần can thiệp.

Theo dõi phản ứng và hiệu quả sau khi sử dụng

Nếu sau khi cho ăn 1 liều mà nái không có biểu hiện tiêu chảy, có thể tăng liều nhẹ ở lần kế tiếp đến khi có phản ứng.

Sau khi nái có dấu hiệu phản ứng, miễn dịch sẽ hình thành sau 2–3 tuần, và kháng thể sẽ được truyền cho heo con qua sữa đầu. Nhờ đó, khi PED bùng phát, đàn heo con sẽ ít bị bệnh hơn hoặc nếu có thì cũng nhẹ và tỷ lệ sống cao hơn.

Giải pháp phòng chủ động cần triển khai sớm

Autovaccine không thay thế hoàn toàn vắc xin phòng bệnh PED, nhưng trong nhiều trường hợp, đây là biện pháp thực tế và hiệu quả để chủ động tạo miễn dịch trong trại, đặc biệt khi dịch có nguy cơ bùng phát hoặc đang lưu hành âm thầm.

Áp dụng đúng quy trình, đúng thời điểm và theo dõi phản ứng chặt chẽ sẽ giúp trại giảm rõ rệt tỷ lệ heo con chết trong những đợt dịch đầu tiên.