Trong những ngày hè nắng gắt, stress nhiệt không chỉ ảnh hưởng đến khả năng phối giống và mang thai, mà còn gây tổn thất nghiêm trọng trong giai đoạn heo mẹ nuôi con. Nếu không kiểm soát tốt nhiệt độ và độ ẩm trong chuồng, bà con rất dễ phải đối mặt với tình trạng mất sữa ở nái, heo con bú kém, tiêu chảy và chậm lớn.

Heo nái sau sinh: Stress nhiệt làm giảm mạnh sản lượng và chất lượng sữa

Sau khi sinh, heo nái bước vào giai đoạn cho con bú – đây là thời điểm cơ thể cần tiêu thụ nhiều năng lượng để tạo sữa. Tuy nhiên, nếu gặp stress nhiệt, quá trình này sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng:

• Lượng sữa đầu (colostrum) tiết ra ít hơn bình thường

• Chất lượng sữa kém, thiếu kháng thể, làm giảm miễn dịch cho heo con

• Heo nái thường bỏ ăn, dẫn đến suy giảm năng lượng để tạo sữa

• Tình trạng bứt rứt, khó chịu do nóng có thể khiến nái cắn con, đè chết con, không cho con bú

Khi sản lượng và chất lượng sữa đầu không đảm bảo, heo con sơ sinh rất dễ đói, chậm tăng cân và dễ mắc bệnh đường ruột, đặc biệt là tiêu chảy.

Heo con: Nhẹ cân, bú kém, dễ tiêu chảy, tăng trọng kém

Heo con trong giai đoạn bú mẹ gần như hoàn toàn phụ thuộc vào sữa nái. Khi nguồn sữa không đảm bảo, hệ quả xảy ra gần như ngay lập tức:

• Heo con đói, bú không đủ, tăng trọng mỗi ngày thấp

• Cơ thể yếu, sức đề kháng kém, dễ mắc các bệnh tiêu hóa và hô hấp

• Tiêu chảy kéo dài dẫn đến mất nước, còi cọc

• Đàn heo con không đồng đều, trọng lượng cai sữa thấp

• Tỷ lệ chết sơ sinh tăng cao

Stress nhiệt kéo dài trong chuồng không chỉ ảnh hưởng từng con mà còn làm tăng áp lực chăm sóc, chi phí thuốc men và tỷ lệ hao hụt trong đàn.

So sánh hiệu quả nuôi heo con trong môi trường mát và nóng

Một nghiên cứu so sánh giữa hai điều kiện nuôi ở 20°C và 30°C đã cho thấy sự chênh lệch rõ rệt:

Giải thích:

• Khi chuồng ở 30°C, nái ăn kém hơn gần 3kg mỗi ngày → không đủ năng lượng tạo sữa

• Sữa ít và yếu → heo con không lớn được, mỗi con nhẹ hơn gần 3kg sau 28 ngày

• Nái mất trọng lượng gấp 3 lần → ảnh hưởng sức khỏe, khó lên giống lại

Qua bảng trên, bà con có thể thấy rõ rằng việc kiểm soát nhiệt độ trong giai đoạn nuôi con là yếu tố sống còn để đảm bảo hiệu quả chăn nuôi.

Heo nái stress nặng có thể mất hoàn toàn khả năng nuôi con

Không ít trường hợp ghi nhận heo nái bị stress nặng dẫn đến:

• Không tiết sữa hoặc chỉ tiết rất ít dù có ăn đầy đủ

• Nằm sấp bụng, không cho con bú

• Tăng nguy cơ viêm vú, viêm tử cung sau sinh

• Cần can thiệp bằng kháng sinh, thuốc bổ, làm tăng chi phí điều trị

• Sau cai sữa, nái chậm lên giống, kéo dài chu kỳ sinh sản

Vì vậy, nếu không chủ động phòng ngừa và theo dõi kỹ trong giai đoạn sau đẻ, bà con rất dễ mất cả đàn heo con và làm hỏng kế hoạch phối giống tiếp theo.

Giải pháp kiểm soát stress nhiệt cho nái nuôi con

Để giảm thiểu tác hại của stress nhiệt trong giai đoạn nuôi con, bà con cần:

• Duy trì nhiệt độ chuồng từ 22–25°C, độ ẩm <75%

• Tăng cường thông gió, sử dụng quạt, giàn mát, mái che, lưới đen chống nắng

• Cung cấp đầy đủ nước sạch, mát, dễ tiếp cận cho cả nái và con

• Bổ sung điện giải, vitamin C vào nước uống

• Cho nái ăn nhiều bữa, ưu tiên buổi sáng và chiều mát

• Dùng thêm men tiêu hóa và chất kích sữa nếu cần       

Ngoài ra, một số sản phẩm chứa hormone Prolactin (kích sữa) và Insulin (hỗ trợ trao đổi chất) cũng có thể giúp heo nái tiết sữa tốt hơn trong điều kiện nóng.

Heo mẹ nuôi con khỏe mạnh, con lớn nhanh, đều và đủ cân – đó là điều kiện tiên quyết để có lứa phối giống sau hiệu quả. Ngược lại, nếu để stress nhiệt ảnh hưởng nặng nề, bà con không chỉ mất lứa hiện tại mà còn ảnh hưởng đến cả năng suất dài hạn của trại.

Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu stress nhiệt ảnh hưởng như thế nào đến heo đực giống – nhóm vật nuôi đóng vai trò quan trọng trong toàn bộ hệ thống sinh sản của trại heo.