Khi dịch PRRS đã xâm nhập trại, việc điều trị cần thực hiện đồng bộ, đúng nguyên tắc và không nóng vội. PRRS là bệnh do virus gây ra nên không thể điều trị bằng kháng sinh, tuy nhiên vẫn cần dùng thuốc để kiểm soát vi khuẩn kế phát, hỗ trợ hô hấp, bù nước, tăng đề kháng. Dưới đây là hướng dẫn các bước cần thiết để xử lý hiệu quả khi PRRS bùng phát.
Virus PRRS không đáp ứng với kháng sinh, do đó cần tránh việc “lạm dụng thuốc” theo cảm tính. Mục tiêu điều trị không phải là tiêu diệt virus, mà là:
Giảm triệu chứng sốt, viêm, ho
Phòng chống nhiễm trùng kế phát
Bù nước – điện giải – năng lượng
Tăng sức đề kháng cho đàn
Việc điều trị phải bắt đầu ngay khi phát hiện heo đầu tiên có triệu chứng, không đợi đến khi lây lan toàn đàn.
Heo bị PRRS thường mắc thêm các bệnh như: Mycoplasma hyopneumoniae, Pasteurella multocida, Haemophilus parasuis, Streptococcus suis, Salmonella... gây viêm phổi, tiêu chảy, viêm khớp.
Một số nhóm kháng sinh phổ biến:
Amoxicillin + Clavulanic acid: dạng tiêm hoặc trộn cám
Florfenicol, Tilmicosin, Doxycycline, Ceftiofur: dùng riêng hoặc phối hợp
Enrofloxacin: nếu có biểu hiện viêm ruột, tiêu chảy, sốt cao
Thời gian dùng kháng sinh từ 3–5 ngày tùy mức độ bệnh và đối tượng (nái, heo con, heo thịt).
Với đàn heo sốt cao, bỏ ăn, cần truyền điện giải và bổ sung vitamin:
Vitamin C + B-complex: giúp tăng đề kháng và hồi phục nhanh
Điện giải glucose + NaCl: hỗ trợ bù nước, giảm stress
Paracetamol, Metamizole (Analgin): hạ sốt an toàn cho cả heo nái và con
Có thể dùng thêm cafein hoặc B1 để kích thích thần kinh nhẹ nếu có biểu hiện yếu
Các chất này nên pha nước uống hoặc tiêm vào buổi sáng để tránh mất nước trong ngày nắng nóng.
Heo con trong ổ dịch cần được chăm sóc đặc biệt:
Cho bú sữa đầu đầy đủ, tăng chiếu sáng giữ ấm chuồng
Dùng men tiêu hóa, vitamin và kháng sinh nhẹ để tăng sức đề kháng
Nếu heo con quá yếu, có thể truyền điện giải qua miệng hoặc tiêm dưới da
Tách riêng heo yếu ra ổ bệnh, tránh lây cho đàn còn lại
Chăm sóc kỹ trong 3–5 ngày đầu sẽ giúp giảm rõ rệt tỷ lệ chết ở heo con.
PRRS làm suy yếu hệ miễn dịch, do đó cần giảm áp lực tiêu hóa cho heo:
Giảm lượng thức ăn trong 2–3 ngày đầu khi sốt cao
Tăng dần khẩu phần khi heo có biểu hiện hồi phục
Bổ sung men sống, chất điện giải và axit hữu cơ vào thức ăn
Đảm bảo chuồng thông thoáng, không xáo trộn, giảm tiếng ồn
Tránh chuyển chuồng, trộn đàn hoặc phối giống trong thời điểm có dịch.
Không có thuốc đặc trị virus PRRS, nhưng nếu can thiệp sớm bằng các bước hỗ trợ trên, bà con có thể giảm rõ rệt tỷ lệ chết, đặc biệt ở heo con và nái. Sau khi kiểm soát được dịch, cần xây dựng lại lịch tiêm phòng phù hợp, kết hợp với an toàn sinh học chặt chẽ để tránh tái phát.
Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu lịch tiêm vắc-xin PRRS và nguyên tắc phòng bệnh hiệu quả cho toàn bộ đàn.