Một trong những đặc điểm khiến Mycoplasma suis trở nên nguy hiểm là khả năng lây truyền cực kỳ dễ dàng qua máu, kể cả qua những thao tác đơn giản như tiêm thuốc, cắt đuôi hay bấm răng. Nếu không kiểm soát tốt, chỉ một sơ suất nhỏ trong quy trình chăn nuôi cũng có thể khiến cả trại nhiễm bệnh.

Mycoplasma suis lây lan bằng cách nào?

Vi khuẩn M. suis ký sinh trong hồng cầu – vì vậy chỉ cần có hiện tượng truyền máu giữa các cá thể, nguy cơ lây bệnh là rất cao. Những đường truyền phổ biến gồm:

• Dùng chung kim tiêm, ống chích khi tiêm vaccine hoặc thuốc

• Dụng cụ bấm răng, cắt đuôi, thiến heo con không sát trùng kỹ giữa các cá thể

• Ký sinh trùng hút máu như chấy, rận, ruồi, muỗi đóng vai trò trung gian truyền bệnh

• Truyền từ nái sang con qua nhau thai hoặc qua máu khi sinh

Ngoài ra, việc sử dụng chung thiết bị y tế, không thay găng tay hoặc sử dụng dao mổ nhiều lần cũng là nguyên nhân phổ biến.

Yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ lây nhiễm

Bệnh có thể bùng phát mạnh khi trại có các điều kiện sau:

• Tỷ lệ heo nái già hoặc hậu bị chưa được kiểm dịch

• Quy trình tiêm phòng quy mô lớn nhưng không thay kim

• Mùa mưa ẩm, trại có nhiều ruồi, muỗi, ghẻ rận

• Dụng cụ thú y không được khử trùng định kỳ

Đặc biệt, heo hậu bị nhập về từ trại không rõ nguồn gốc, chưa được xét nghiệm máu có thể trở thành nguồn mang trùng nguy hiểm cho cả đàn nái.

Chẩn đoán bệnh Mycoplasma suis bằng cách nào?

Vì bệnh không có biểu hiện điển hình ồ ạt nên việc chẩn đoán chủ yếu dựa vào xét nghiệm. Các phương pháp thường dùng gồm:

• Xét nghiệm máu nhuộm Giemsa: tìm vi khuẩn bám trên hồng cầu dưới kính hiển vi

• PCR: phát hiện DNA của Mycoplasma suis – cho độ chính xác cao, đặc biệt trong pha cấp

• Sinh hóa máu: phát hiện thiếu máu, vàng da, giảm protein huyết tương

• Phân tích triệu chứng kết hợp bệnh tích: nếu nghi ngờ, cần so sánh với các bệnh như PRRS, thiếu sắt, E.coli...

Chẩn đoán đúng là bước đầu tiên để tránh điều trị sai hướng, lãng phí kháng sinh và khiến bệnh tái phát dai dẳng.

Heo mang trùng – nguồn lây ngầm trong trại

Một số cá thể sau khi điều trị khỏi có thể trở thành heo mang trùng mạn tính – tức là không còn biểu hiện bệnh nhưng vẫn chứa vi khuẩn trong máu và có thể lây cho cá thể khác. Những heo này:

• Không được loại thải đúng lúc sẽ làm bệnh lan rộng mỗi khi có stress

• Làm giảm hiệu quả sinh sản, tăng tỷ lệ nái lốc và mất sữa

• Có thể gây nhiễm cho cả đàn heo con trong ổ

Do đó, sau khi điều trị, cần kiểm tra lại huyết thanh định kỳ để loại bỏ các cá thể không đạt yêu cầu.

Ngăn chặn từ khâu nhỏ nhất – không để “lây cả đàn từ một mũi tiêm”

Mycoplasma suis không lây qua không khí như PRRS, nhưng lại lây cực nhanh qua máu. Vì vậy, yếu tố then chốt trong kiểm soát dịch là:

• Thay kim sau mỗi cá thể hoặc mỗi ổ heo con

• Khử trùng dụng cụ sau mỗi lần sử dụng

• Tách riêng heo nghi nhiễm, sát trùng chuồng trại kỹ lưỡng

• Kiểm tra máu heo hậu bị trước khi nhập đàn

Trong bài viết tiếp theo, hãy cùng Mind Farm tìm hiểu cách điều trị và kiểm soát bệnh Mycoplasma suis – khi không có vaccine, chỉ còn an toàn sinh học và kháng sinh hợp lý.