Balantidium coli là một trong những tác nhân ký sinh trùng đơn bào ít được chú ý trong chăn nuôi heo, nhưng lại gây ra nhiều ca tiêu chảy kéo dài, đặc biệt ở giai đoạn sau cai và nuôi thịt. Nếu không nhận biết và xử lý đúng, bệnh có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng, tăng hệ số tiêu tốn thức ăn và kéo dài thời gian xuất chuồng. Bài viết này sẽ cung cấp cách điều trị và kiểm soát hiệu quả bệnh do Balantidium coli gây ra.

Phác đồ điều trị bằng Sulmotril

Sulmotril là loại kháng sinh phổ rộng có hiệu quả tốt với cầu trùng và một số loại ký sinh trùng đơn bào đường ruột, trong đó có Balantidium coli.

Cách dùng:

• Liều trộn cám: 2kg/1 tấn thức ăn, dùng liên tục trong 3–5 ngày

• Có thể kết hợp bổ sung men sống, vitamin C, B1 để hỗ trợ hệ tiêu hóa

• Đảm bảo heo được uống đủ nước sạch trong thời gian điều trị

Việc dùng sulmotril sớm khi thấy heo tiêu chảy dai dẳng (sau khi đã xử lý E.coli, Salmonella mà không khỏi) sẽ giúp cắt nhanh triệu chứng.

Kiểm soát môi trường – cắt đứt đường lây lan qua phân

Do Balantidium coli lây qua đường phân – miệng, việc vệ sinh chuồng trại có vai trò then chốt:

• Giữ nền chuồng khô ráo, không để phân đọng ở góc chuồng

• Vệ sinh máng ăn, máng uống mỗi ngày, tránh phân rơi vào máng

• Dùng sát trùng định kỳ bằng các loại thuốc hiệu quả trên bào nang ký sinh trùng

• Cắt ngắn chu kỳ vệ sinh chuồng nếu trại đang có nhiều ca tiêu chảy kéo dài

Ngoài ra, cần kiểm soát nguồn nước sạch – vì nước uống nhiễm bẩn là nguyên nhân khiến bệnh tái đi tái lại.

Điều trị phối hợp nếu có đồng nhiễm

Trong thực tế, Balantidium coli thường không đi một mình. Nhiều trại ghi nhận heo bị tiêu chảy dai dẳng có đồng nhiễm:

• E.coli: phân tanh, có bọt, heo mất nước nhanh

• Salmonella: phân lẫn máu, sốt cao, bỏ ăn rõ

• Vi-rút (PED, TGE): phân loãng nhiều nước, bốc mùi chua

Nếu nghi ngờ đồng nhiễm, nên:

• Dùng sulmotril phối hợp với colistin hoặc enrofloxacin

• Tăng thời gian điều trị lên 5–7 ngày
  Gửi mẫu phân hoặc mảnh ruột đến phòng lab nếu điều trị không hiệu quả

Việc xác địn đúng nguyên nhân sẽ giúp tiết kiệm chi phí thuốc và tránh lạm dụng kháng sinh không cần thiết.

Phòng bệnh lâu dài – giảm áp lực mầm bệnh trong trại

Để ngăn ngừa Balantidium coli quay lại, người chăn nuôi nên:

• Chủ động vệ sinh chuồng trại theo tuần

• Luân phiên sát trùng bằng hóa chất có hiệu lực cao với bào nang

• Bổ sung men sống, kháng sinh phòng vào cám định kỳ nếu trại có tiền sử bệnh

• Kiểm soát mật độ nuôi, tránh nền chuồng luôn ẩm và dơ

Việc kết hợp giữa điều trị đúng, vệ sinh tốt và bổ sung dinh dưỡng hợp lý là giải pháp toàn diện để kiểm soát hiệu quả bệnh tiêu chảy do Balantidium coli trên heo.