An toàn sinh học trong chuồng hậu bị: Như thế nào là chuẩn?

An toàn sinh học trong chuồng hậu bị là “lá chắn sống” bảo vệ đàn nái tương lai trước dịch bệnh. Áp dụng đúng quy trình ATSH giúp heo hậu bị khỏe mạnh, lên giống đều và nâng cao hiệu quả sinh sản lâu dài.

Vì sao an toàn sinh học trong chuồng hậu bị đặc biệt quan trọng?

Heo hậu bị là giai đoạn chuyển tiếp từ heo con sang heo sinh sản, mang nhiều đặc điểm nhạy cảm:

• Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoàn toàn

• Thường xuyên chịu stress (cai sữa, chuyển chuồng, thay đổi khẩu phần)

• Dễ mắc các bệnh như PRRS, CIRCO, suyễn, viêm phổi, tiêu chảy

Nếu an toàn sinh học không được kiểm soát chặt chẽ, hậu quả không chỉ dừng lại ở giai đoạn hậu bị mà còn ảnh hưởng xuyên suốt vòng đời sinh sản của heo nái.

Nguyên tắc cốt lõi của ATSH trong chuồng hậu bị

Một hệ thống ATSH hiệu quả phải tuân thủ 3 nguyên tắc vàng:

• Ngăn mầm bệnh xâm nhập từ bên ngoài

• Hạn chế lây lan mầm bệnh trong nội bộ trại

• Cắt đứt đường truyền mầm bệnh giữa các khu nuôi

Mọi khâu trong chuồng hậu bị đều phải xoay quanh 3 nguyên tắc này.

Bố trí chuồng hậu bị đúng chuẩn an toàn sinh học

1. Vị trí và thiết kế chuồng

Chuồng hậu bị cần:

• Nằm tách biệt với khu heo thịt, heo nái đẻ

• Có hàng rào, cổng kiểm soát riêng

• Hạn chế người và phương tiện qua lại

Yêu cầu kỹ thuật:

• Chuồng cao ráo, không ngập nước

• Thông thoáng nhưng không gió lùa

• Có ánh sáng tự nhiên hoặc chiếu sáng ≥12 giờ/ngày

2. Mật độ nuôi hợp lý

Nuôi quá chật là nguyên nhân làm ATSH mất hiệu quả do tăng stress và lây nhiễm chéo.

• Mật độ lý tưởng: 1,2 - 1,5m²/con

• Ghép nhóm đồng đều về trọng lượng và tuổi

Mật độ phù hợp giúp heo ít cắn nhau, giảm stress và tăng sức đề kháng tự nhiên.

Kiểm soát người và phương tiện

Theo thực tế sản xuất, 70 - 80% mầm bệnh xâm nhập trại qua con người và phương tiện.

1. Quy định đối với người ra vào chuồng hậu bị

• Chỉ định nhân sự cố định chăm sóc hậu bị

• Không đi từ chuồng bệnh sang chuồng hậu bị

• Người vào chuồng phải: Thay đồ bảo hộ - đi qua hố sát trùng - rửa tay, sát trùng giày dép.

2. Kiểm soát phương tiện

• Xe chở cám, con giống, thuốc thú y phải được phun sát trùng toàn bộ

• Không cho xe ngoài vào sâu trong khu chuồng

• Có khu vực trung chuyển riêng

Đây là bước quan trọng nhưng thường bị bỏ qua trong ATSH.

Vệ sinh – sát trùng chuồng hậu bị đúng quy trình

1. Vệ sinh hằng ngày

• Thu gom phân, chất thải

• Rửa sàn, hành lang

• Làm khô nền chuồng

• Vệ sinh máng ăn – máng uống

Chuồng ẩm ướt là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn và virus tồn tại.

2. Sát trùng định kỳ

• Phun thuốc sát trùng 1 - 2 lần/tuần

• Thay đổi hoạt chất sát trùng theo chu kỳ

• Sát trùng cả: Nền chuồng, tường, hành lang, dụng cụ chăn nuôi

Sát trùng phải đi kèm vệ sinh cơ học, nếu không hiệu quả sẽ rất thấp.

Quản lý thức ăn – nước uống theo chuẩn ATSH

Thức ăn và nước uống là con đường lây bệnh âm thầm nhưng nguy hiểm:

1. Thức ăn

• Kho cám khô, cao ráo

• Không dùng cám ẩm mốc

• Không để cám thừa qua đêm trong máng

• Không dùng chung dụng cụ giữa các ô chuồng

2. Nước uống

• Nước sạch, không nhiễm bẩn

• Định kỳ súc rửa hệ thống nước

• Có thể sát trùng nước theo hướng dẫn thú y

Nước bẩn làm tăng nguy cơ tiêu chảy, viêm ruột và suy giảm miễn dịch.

ATSH gắn liền với chăm sóc sức khỏe và vacxin

An toàn sinh học không thể tách rời quy trình vacxin

• Chỉ tiêm vắc xin khi heo khỏe

• Tiêm đúng lịch, đúng liều

• Ghi chép đầy đủ

• Theo dõi phản ứng sau tiêm

Nếu ATSH kém, vacxin khó phát huy hiệu quả, heo vẫn có nguy cơ bùng dịch.

Phát hiện sớm – cách ly nhanh khi heo có dấu hiệu bệnh

Một con heo bệnh nếu không xử lý kịp thời có thể làm mất ATSH toàn chuồng.

Dấu hiệu cần cách ly ngay:

• Sốt

• Bỏ ăn

• Ho, thở khó

• Tiêu chảy kéo dài

• Lờ đờ, nằm nhiều

Các bước xử lý:

• Cách ly khỏi đàn

• Báo cáo với thú y tại trại

• Sát trùng khu vực liên quan

• Theo dõi chặt các con còn lại

 Những sai lầm thường gặp làm giảm hiệu quả ATSH tại khu vực lợn hậu bị

• Chủ quan người ra vào: Bùng dịch toàn trại

• Không cách ly hậu bị mới: Lây bệnh dây chuyền

• Dùng chung dụng cụ: Lây chéo mầm bệnh

• Chuồng ẩm, kém thông thoáng: Chuồng ẩm, kém thông thoáng

Lợi ích thực tế khi đảm bảo an toàn sinh học trong chuồng hậu bị

Khi ATSH được thực hiện nghiêm ngặt, người chăn nuôi sẽ đạt được:

• Giảm mạnh nguy cơ xâm nhập dịch bệnh

• Heo hậu bị phát triển đồng đều, khỏe mạnh

• Lên giống đúng tuổi, rõ chu kỳ

• Tăng tỷ lệ đậu thai khi phối

• Giảm chi phí thuốc thú y 30–40%

•  Kéo dài tuổi thọ khai thác heo nái

ATSH tốt chính là biện pháp bảo vệ rẻ nhất nhưng hiệu quả nhất cho trang trại.

Lưu ý ATSH trong chuồng hậu bị làm sao để đảm bảo

Để đảm bảo an toàn sinh học trong chuồng hậu bị, người chăn nuôi cần thực hiện đồng bộ từ bố trí chuồng trại – kiểm soát người và xe – vệ sinh sát trùng – quản lý thức ăn nước uống – chăm sóc sức khỏe.

Khi ATSH được thực hiện nghiêm túc, heo hậu bị sẽ khỏe mạnh, lên giống đúng chuẩn và tạo nền tảng vững chắc cho năng suất sinh sản lâu dài.