Bại liệt trên heo nái là hiện tượng heo không thể đứng hoặc đi lại bình thường sau khi sinh, hai chân sau yếu, run hoặc nằm liệt hoàn toàn.
Bệnh thường xảy ra trong 3 - 10 ngày đầu sau sinh, đặc biệt ở nái nuôi con nhiều lứa hoặc thể trạng yếu, hậu quả:
Nái không đứng cho con bú, khiến heo con thiếu sữa, còi cọc hoặc chết đói.
Mất khả năng sinh sản nếu điều trị muộn.
Gây thiệt hại lớn vì nái phải loại thải sớm, giảm năng suất toàn đàn.
Những nguyên nhân dẫn đến bại liệt trên heo nái sau sinh:
Trong giai đoạn cho con bú, heo nái cần lượng lớn canxi (Ca) và phospho (P) để tiết sữa.
Nếu khẩu phần thiếu khoáng hoặc mất cân đối Ca:P, cơ thể sẽ rút canxi từ xương ra máu, gây loãng xương và yếu cơ, dẫn đến bại liệt.
Nái thường có các biểu hiện:
Nái run cơ, đứng không vững, dễ trượt chân, nằm một chỗ.
Khi nâng lên, heo không giữ thăng bằng được.
Sau khi sinh, trọng lượng cơ thể lớn, nền chuồng trơn hoặc ẩm khiến heo trượt chân, chấn thương khớp.
Một số trường hợp viêm khớp sau đẻ do vi khuẩn xâm nhập từ môi trường bẩn.
Nái thường có biểu hiện:
Nái nằm nhiều, chân sưng nóng, khi chạm vào lợn kêu.
Không chịu đứng lên cho con bú.
Thiếu vitamin D3 làm giảm hấp thu canxi – phospho.
Thiếu kẽm (Zn) và selen (Se) gây yếu cơ, run chân, liệt nhẹ.
Thường gặp ở trại không bổ sung vitamin khoáng trong khẩu phần nái chửa và cho bú.
Sau sinh, nếu nái mất máu, mệt mỏi hoặc bị sốt sữa, cơ thể suy kiệt dẫn đến bại liệt tạm thời.
Một số trường hợp viêm tử cung – nhiễm trùng huyết cũng làm nái yếu chân, không đứng được.
Khi phát hiện heo nái có dấu hiệu yếu chân, không đứng được, bà con cần xử lý sớm theo 3 bước để tránh biến chứng nặng.
Tách heo nái ra khu riêng, chuồng khô, nền êm, tránh trơn trượt.
Xoa bóp nhẹ nhàng hai chân sau 2 - 3 lần/ngày để kích thích lưu thông máu.
Lật trở nái mỗi 3 - 4 giờ, tránh loét da do nằm một bên quá lâu.
Cho uống nước ấm pha điện giải, vitamin tổng hợp, giúp phục hồi thể lực.
Tiêm canxi borogluconat 20%: 30 - 50ml/con, tiêm bắp hoặc tĩnh mạch (theo hướng dẫn thú y).
Tiêm vitamin D3 + B1 + B12 giúp hấp thu canxi và phục hồi thần kinh cơ.
Cho uống premix khoáng + Se + Zn + Mn liên tục 5 - 7 ngày.
Lưu ý: Không tiêm canxi khi heo đang sốt hoặc nhiễm trùng nặng – phải hạ sốt trước.
Nếu heo nái bại liệt do viêm khớp hoặc nhiễm trùng:
Tiêm kháng sinh phổ rộng (Amoxicillin, Enrofloxacin) 3 - 5 ngày.
Tiêm kháng viêm (Dexamethasone hoặc Meloxicam) để giảm sưng đau khớp.
Kết hợp xoa bóp vùng chân, chiếu đèn hồng ngoại 15 phút/lần để giảm đau cơ.
Nếu heo nái bị viêm tử cung, sốt sữa:
Tiêm kháng sinh + hạ sốt + bổ gan - giải độc.
Cho heo uống thêm nước điện giải, vitamin C để giảm mệt và tăng sức đề kháng.
“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” Bà con cần phòng ngừa theo các cách sau:
1. Cân đối khẩu phần dinh dưỡng
Bổ sung đủ Ca, P, Zn, Mn, Se và vitamin D3 trong cám heo nái chửa và nuôi con.
Giữ tỷ lệ Ca:P = 1,5 - 2:1 để hấp thu tối ưu.
Tránh cho ăn quá nhiều năng lượng (heo béo dễ yếu chân và đẻ khó).
2. Giữ nền chuồng khô ráo, chống trơn trượt
Lót rơm khô, cát hoặc tấm chống trượt trong chuồng đẻ.
Tránh để nước rò rỉ quanh máng ăn – nguyên nhân chính gây trượt ngã ở nái.
Giai đoạn mang thai, cho heo vận động 20 - 30 phút mỗi ngày giúp xương chắc, cơ khỏe.
Heo ít vận động dễ bị yếu cơ và bại liệt sau sinh.
Quan sát nhiệt độ, dáng đi, phản xạ đứng dậy.
Nếu thấy run chân, khó đứng → bổ sung canxi – vitamin ngay.
Xử lý sớm giúp phục hồi trong 1 - 2 ngày, tránh chuyển sang liệt nặng.
Heo cho bú tiết nhiều sữa nên tiêu hao canxi rất nhanh.
Cần tăng khẩu phần ăn, nước uống, bổ sung khoáng và vitamin hằng ngày.
Dùng thức ăn chuyên dụng cho heo nái cho con bú (Lactation Feed) để đảm bảo cân đối dinh dưỡng.
Nếu heo nằm liệt quá 10 ngày không đứng được, chân teo cơ, hoặc mất phản xạ hoàn toàn, nên loại thải sớm để tránh lây nhiễm và chi phí điều trị cao.
Heo bị bại liệt nhẹ, đứng dậy được sau 3 - 5 ngày điều trị có thể giữ lại sinh sản, nhưng cần chăm sóc đặc biệt ở lứa kế tiếp.
Lưu ý khi xử lý bệnh bại liệt trên heo nái sau khi sinh
Bại liệt trên heo nái là bệnh thường gặp sau khi sinh, chủ yếu do thiếu canxi, viêm khớp hoặc stress sau khi sinh.
Phát hiện sớm – xử lý đúng cách bằng bổ sung khoáng, vitamin và điều trị nguyên nhân gốc sẽ giúp nái phục hồi nhanh, tiếp tục nuôi con hiệu quả.
Giai đoạn heo nái đang cho con bú là thời điểm quyết định sức khỏe của cả mẹ và đàn con. Dinh dưỡng, môi trường và cách chăm sóc đúng kỹ thuật giúp nái nhiều sữa, con lớn nhanh, giảm hao hụt sau sinh
Heo nái sắp đẻ thường có những thay đổi rõ rệt về cơ thể và hành vi. Nắm chắc 6 dấu hiệu này sẽ giúp bà con chuẩn bị chuồng đẻ kịp thời, giảm rủi ro và giúp nái đẻ thuận lợi, con khỏe mạnh.
Heo nái bỏ ăn trong giai đoạn mang thai là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề về sức khỏe và môi trường. Nếu không được xử lý sớm, nái có thể mất thai, suy kiệt và giảm năng suất sinh sản ở những lứa sau
Heo mang thai là giai đoạn quyết định đến sức khỏe nái và chất lượng heo con.
Lưu thai ở heo nái là hiện tượng phôi thai ngừng phát triển và tiêu biến trong tử cung mà không được đẩy ra ngoài
.jpg)
Phòng bệnh luôn là chìa khóa quan trọng nhất để duy trì một đàn heo khỏe mạnh, năng suất cao và ổn định. Trong bối cảnh nhiều loại dịch bệnh nguy hiểm như dịch tả heo châu Phi, tai xanh, lở mồm long móng… vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát, việc thực hiện đồng bộ các biện pháp phòng bệnh là yếu tố sống còn đối với người chăn nuôi
.jpg)
ong chăn nuôi heo, việc kiểm soát mầm bệnh là thách thức lớn nhất. Dù người nuôi có chăm sóc tốt đến đâu, chỉ cần một lỗ hổng nhỏ trong khâu vệ sinh hay quản lý là mầm bệnh có thể len lỏi, phát tán nhanh trong đàn. Hiểu rõ con đường lây lan của bệnh là bước quan trọng để xây dựng hệ thống phòng dịch hiệu quả, bảo vệ đàn heo và giảm thiệt hại kinh tế.
.jpg)
Trong chăn nuôi heo, nhiều người thường nghĩ bệnh chỉ xuất hiện khi có vi khuẩn hoặc virus tấn công.
Trong chăn nuôi heo, không ít bà con vẫn quen quan niệm “heo bỏ ăn, ho, sốt hay gầy yếu là bị bệnh”. Điều này đúng nhưng chưa đủ.
