PRRS là một trong những bệnh nguy hiểm và khó kiểm soát nhất trong chăn nuôi heo hiện nay. Virus tấn công trực tiếp vào hệ hô hấp và sinh sản, gây thiệt hại nặng trên nhiều nhóm heo. Mỗi nhóm tuổi lại có biểu hiện khác nhau, nếu không nhận diện kịp thời sẽ dẫn đến bỏ lỡ giai đoạn điều trị tốt nhất và tạo điều kiện cho vi khuẩn kế phát bùng phát mạnh hơn.

Heo nái: rối loạn sinh sản, đẻ non, thai khô

Ở đàn nái, PRRS gây rối loạn sinh sản rõ rệt và kéo dài nếu không kiểm soát:

• Sảy thai hàng loạt, đặc biệt là từ tuần thứ 3 đến cuối thai kỳ

• Đẻ sớm 2–3 ngày, heo con sinh ra yếu, chết nhanh hoặc bị dị tật

• Thai chết lưu, thai khô, tỷ lệ heo con sống sót thấp

• Nái sốt cao, bỏ ăn, giảm sữa rõ rệt

• Một số nái có biểu hiện ho nhẹ, kéo dài nhiều ngày

Nếu không có miễn dịch đầy đủ, cả đàn nái có thể bị ảnh hưởng liên tiếp trong nhiều chu kỳ, làm giảm hiệu suất phối giống và đẻ con.

Heo con sơ sinh: chết nhanh, yếu, viêm khớp, tiêu chảy

Heo con sinh ra từ nái nhiễm PRRS thường:

• Yếu, run, thân nhiệt thấp

• Khó bú mẹ, dễ viêm khớp, liệt chân sau

• Có thể tiêu chảy kéo dài, phân lỏng, mất nước

• Một số biểu hiện viêm da, nổi ban tím

• Tỷ lệ chết cao trong tuần đầu, khó nuôi đến cai sữa

Ngay cả khi heo con bú được sữa đầu có kháng thể mẹ truyền, nếu trại đang có virus lưu hành mạnh thì khả năng nhiễm bệnh vẫn rất cao.

Heo sau cai sữa: hô hấp, chậm lớn, kế phát nặng

Heo sau cai sữa là nhóm dễ tổn thương nhất khi miễn dịch mẹ truyền đã giảm mà chưa tiêm đủ mũi phòng:

• Ho kéo dài, thở gấp, sốt nhẹ

• Ăn kém, uống nhiều nước, chậm lớn rõ rệt

• Sút cân hoặc không tăng trọng dù ăn uống bình thường

• Dễ kế phát các bệnh như: Mycoplasma hyopneumoniae, Pasteurella, PCV2...

Heo trong giai đoạn này thường bị nhầm với bệnh phổi thông thường, nên cần theo dõi kỹ và kết hợp chẩn đoán bằng test hoặc bệnh tích.

Heo thịt: viêm phổi mạn, giảm tăng trọng, kéo dài thời gian xuất chuồng

Ở heo vỗ béo, PRRS gây tổn thương phổi lâu dài và tăng hệ số tiêu tốn thức ăn:

• Ho dai dẳng, đôi khi có dịch mũi vàng xám

• Thở gấp khi vận động, nằm nhiều

• Ăn giảm theo đợt, tăng trọng kém

• Thời gian nuôi kéo dài thêm 2–4 tuần, tốn chi phí cám và thuốc

• Tỷ lệ loại thải cao, giảm hiệu quả xuất chuồng

Heo bị PRRS trong giai đoạn thịt thường không chết, nhưng ảnh hưởng đến lợi nhuận do tăng chi phí và giảm năng suất.

Dễ nhầm với các bệnh khác – cần chẩn đoán kết hợp

Triệu chứng PRRS có thể giống với:

• Viêm phổi do Mycoplasma hyopneumoniae (ho khan, kéo dài)

• PCV2 (giảm tăng trọng, hạch sưng, viêm ruột)

• APP (viêm phổi cấp, chết nhanh)

• Salmonella, TGE, PED (gây tiêu chảy heo con)

Do đó, khi thấy các biểu hiện rải rác trong trại như ho nhiều, đẻ non, heo con yếu, chết từng con... cần nghĩ đến PRRS và tiến hành xét nghiệm PCR hoặc ELISA để xác nhận.

Nhận diện đúng – can thiệp kịp thời, giảm thiệt hại

Phát hiện PRRS sớm là yếu tố then chốt giúp kiểm soát dịch và giảm tỷ lệ chết, đặc biệt ở đàn nái và heo con. Bà con cần theo dõi kỹ các chỉ số sinh sản, tỷ lệ sống của heo con, tốc độ tăng trưởng sau cai và các dấu hiệu ho kéo dài để có hướng xử lý sớm.

Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu các bệnh tích đặc trưng của PRRS khi mổ khám, từ đó phân biệt với các bệnh hô hấp khác và giúp xác định hướng điều trị đúng đắn