Muốn kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, không thể chỉ dựa vào biểu hiện lâm sàng. Việc lấy mẫu xét nghiệm đúng kỹ thuật là bước đầu tiên và quan trọng nhất giúp chẩn đoán chính xác, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và xây dựng chiến lược phòng ngừa bền vững cho đàn heo.

10 thông tin cần ghi rõ khi gửi mẫu xét nghiệm

Một mẫu bệnh phẩm có giá trị không chỉ nằm ở chất lượng kỹ thuật mà còn ở thông tin đi kèm. Trước khi gửi mẫu, cần chuẩn bị đủ các thông tin sau:

• Tên trại, mã số khu chuồng

• Loại heo (heo con, heo nái, heo thịt…)

• Tuổi, ngày mắc bệnh đầu tiên

• Tỷ lệ heo bệnh – chết – khỏi

• Dấu hiệu lâm sàng quan sát được

• Đã dùng thuốc gì, hiệu quả ra sao

• Có tiêm vacxin gần đây không

• Chuồng bệnh nằm ở đâu, sát khu nào

• Tình hình thời tiết, mật độ nuôi, nguồn nước

• Có lịch sử bệnh tương tự trước đây không

Thông tin đầy đủ giúp phòng xét nghiệm chọn đúng loại xét nghiệm (PCR, nuôi cấy, ELISA…) và rút ngắn thời gian trả kết quả.

Lấy mẫu bệnh lý theo từng giai đoạn heo

Không phải lúc nào cũng cần lấy mẫu máu hay phân. Việc chọn đúng loại mẫu theo từng đối tượng giúp tiết kiệm chi phí và tăng khả năng phát hiện tác nhân gây bệnh.

• Chuồng mang thai: lấy mẫu âm hộ, phân nái bệnh, sữa đầu (trong trường hợp con tiêu chảy)

• Chuồng đẻ: lấy máu rốn, gan – lách – phổi heo con chết sớm, sữa mẹ nếu nghi viêm vú

• Cai sữa và heo thịt: lấy hạch màng treo ruột, phổi, amidan, dịch màng phổi, dịch ruột, phân, huyết thanh

Cần chú ý lấy mẫu càng sớm càng tốt khi heo mới chết hoặc còn sốt. Mẫu bảo quản sai cách có thể làm hỏng kết quả xét nghiệm.

Xác định vấn đề dịch tễ phổ biến tại trại

Trước khi lấy mẫu, nên đặt câu hỏi: khu vực nào trong trại đang có vấn đề? Từ đó lựa chọn loại mẫu phù hợp.

• Nếu heo con tiêu chảy nhiều trong tuần đầu: mẫu máu rốn, ruột non, sữa nái

• Nếu heo cai sữa sốt, ho, chết nhanh: mẫu phổi, dịch màng phổi, amidan

• Nếu heo thịt chết đột ngột, tím tai, chảy máu: lấy lách, hạch màng treo ruột, huyết thanh

Phối hợp giữa bác sĩ thú y và kỹ thuật viên trại giúp tăng độ chính xác khi nghi ngờ nhiều bệnh đồng thời.

Cần phối hợp chặt chẽ giữa trại và phòng xét nghiệm

Sau khi lấy mẫu, cần:

• Ghi nhãn rõ ràng, không trùng mã

• Bảo quản lạnh (từ 2–8°C), không để đông

• Vận chuyển càng sớm càng tốt trong vòng 24 giờ

• Gửi kèm giấy thông tin đầy đủ như nêu trên

Khi có kết quả, cần phân tích kỹ để xác định: bệnh nào đang gây chính, có đồng nhiễm không, có kháng kháng sinh không? Từ đó chọn thuốc và điều chỉnh quy trình tiêm phòng phù hợp.

Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về phân tích mẫu bệnh phẩm – cách xác định đúng bệnh, đúng thuốc, đúng thời điểm để xử lý hiệu quả và tiết kiệm chi phí thú y.