Trong hệ thống bệnh hô hấp trên heo, không phải mọi tổn thương đều bắt đầu từ vi khuẩn mạnh. Có hai tác nhân nền thường xuyên xuất hiện âm thầm nhưng lại tạo điều kiện cho nhiều bệnh khác bùng phát, đó là PRRS và Mycoplasma hyopneumoniae. Chúng khiến hệ miễn dịch suy yếu, mở đường cho hàng loạt vi khuẩn cơ hội xâm nhập và gây hội chứng hô hấp mạn tính (PRDC) rất khó điều trị.
PRRS (Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome) là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến và gây thiệt hại nhiều nhất trong chăn nuôi heo. Virus PRRS tấn công trực tiếp vào đại thực bào – những tế bào có nhiệm vụ tiêu diệt vi khuẩn, virus và vật thể lạ trong cơ thể.
Khi bị PRRS, heo sẽ:
Mất khả năng chống lại vi khuẩn kế phát
Phản ứng kém với vaccine và thuốc điều trị
Thường xuyên sốt, thở khó, bỏ ăn
Dễ nhiễm đồng thời nhiều bệnh hô hấp khác
PRRS gây ảnh hưởng toàn trại, từ heo con sau cai, heo thịt đến cả đàn nái đang khai thác.
Mycoplasma hyopneumoniae (M.hyo) là tác nhân chính gây viêm phổi địa phương trên heo. Dù bệnh diễn tiến chậm và không gây chết đột ngột như APP, nhưng lại phá hủy lớp lông chuyển trong phế quản – vốn có vai trò ngăn bụi và mầm bệnh.
Hậu quả của nhiễm M.hyo là:
Tăng nguy cơ viêm phổi do vi khuẩn khác (APP, Pasteurella…)
Ho kéo dài, đặc biệt vào sáng sớm hoặc khi thay đổi thời tiết
Chậm lớn, tăng hệ số tiêu tốn thức ăn
Tổn thương phổi dai dẳng, khó hồi phục hoàn toàn
Đặc biệt, nếu Mycoplasma xuất hiện cùng PRRS thì nguy cơ kế phát sẽ tăng mạnh.
Khi trại đồng thời có cả PRRS và M.hyo, nguy cơ bùng dịch hô hấp là rất cao. Đây là điều kiện thuận lợi để các vi khuẩn như Streptococcus suis, Haemophilus parasuis (Glässer), Actinobacillus pleuropneumoniae (APP) xâm nhập và gây bệnh nặng.
Các biểu hiện thường thấy:
Viêm màng phổi, viêm màng não, run rẩy, chết đột ngột
Tổn thương phổi nặng, gan hóa phổi, ho ra máu
Heo chậm lớn, tỷ lệ loại thải tăng, chi phí thuốc cao
Vaccine mất hiệu lực, khó khống chế dịch theo lịch tiêm
Do đó, trong bất kỳ ổ bệnh hô hấp nào, cần nghĩ đến PRRS và M.hyo đầu tiên – vì chúng là “cửa ngõ” cho tất cả mầm bệnh kế phát.
Để ngăn chặn bệnh hô hấp từ gốc, trại cần:
Tiêm vaccine PRRS và M.hyo đúng lịch, đúng tuổi
Kiểm dịch và cách ly heo hậu bị trước khi nhập đàn
Không trộn đàn khi heo có dấu hiệu ho, bỏ ăn
Bổ sung men sống, vitamin, chất điện giải để tăng đề kháng
Sát trùng chuồng trại định kỳ, thông gió tốt, giảm độ ẩm
Theo dõi sát heo sau cai – giai đoạn dễ bùng phát bệnh nhất
Nếu khống chế được hai tác nhân này, khả năng kiểm soát toàn bộ hội chứng hô hấp sẽ tăng rõ rệt.
trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ cùng phân tích các bệnh kế phát thường gặp trong hội chứng hô hấp – gồm Glässer, APP và Streptococcus suis – và cách phân biệt từng bệnh để xử lý đúng thuốc, đúng thời điểm.
Không ít người chăn nuôi chỉ tập trung điều trị tiêu chảy ở heo con mà bỏ qua nguyên nhân sâu xa đến từ đàn nái.
Tiêu chảy trong tuần đầu đời là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây chết sơ sinh, giảm tăng trưởng và tăng chi phí điều trị cho người chăn nuôi.
Heo con là đối tượng dễ tổn thương nhất trong toàn bộ chu kỳ chăn nuôi.
Heo nái là trung tâm sinh sản của cả trại, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng heo con
Vệ sinh chuồng trại không chỉ là bước dọn dẹp đơn thuần mà là nền tảng đầu tiên giúp bảo vệ đàn heo khỏi các mầm bệnh tồn dư.
An toàn sinh học là nền tảng cốt lõi để giữ trại heo khỏe mạnh, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh ngày càng phức tạp như hiện nay.
.jpg)
Khi nói đến tiêu chảy ở heo sau cai và heo thịt, người chăn nuôi thường nghĩ đến E.coli, Salmonella hay viêm ruột do độc tố. Tuy nhiên, có một tác nhân thường bị bỏ sót vì không gây triệu chứng rầm rộ – đó là Balantidium coli, một loại ký sinh trùng đơn bào sống trong ruột heo. Dù không phải lúc nào cũng gây bệnh, nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi, B. coli có thể làm trầm trọng thêm tình trạng tiêu chảy, khiến quá trình điều trị kéo dài và khó kiểm soát hơn.
Bệnh cầu trùng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy kéo dài, phân lỏng màu trắng sữa hoặc vàng kem ở heo con.
.jpg)
