Vào mùa hè, khi nhiệt độ tăng cao, đàn heo rất dễ rơi vào tình trạng stress nhiệt. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến heo bỏ ăn, kém lớn, và thậm chí là chết đột ngột. Vậy stress nhiệt ở heo là gì? Nguyên nhân từ đâu và đâu là ngưỡng nhiệt độ an toàn cần giữ trong chuồng trại?
Stress nhiệt là tình trạng heo bị sốc nhiệt do nhiệt độ và độ ẩm môi trường vượt quá khả năng tự điều hòa của cơ thể. Khác với con người, heo không có tuyến mồ hôi, nên chúng không thể hạ nhiệt bằng cách toát mồ hôi. Thêm vào đó, trong điều kiện chăn nuôi công nghiệp hiện nay – chuồng kín, thông thoáng kém – heo càng dễ bị "bí hơi", nóng bức và nhanh chóng kiệt sức.
Stress nhiệt không đơn thuần chỉ vì trời nóng. Stress nhiệt là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp, trong đó quan trọng nhất là:
Nhiệt độ môi trường tăng cao, đặc biệt vào mùa hè oi bức.
Độ ẩm cao, khiến không khí ngột ngạt, khó thoát nhiệt.
Thông gió kém trong chuồng, khí độc không thoát ra được, hơi nóng tích tụ.
Heo ăn nhiều, uống thiếu nước, hoạt động quá mức khi trời nóng.
Heo giống cao sản, sinh trưởng nhanh nhưng lại càng nhạy cảm với thời tiết nóng.
Khi nhiệt độ vượt ngưỡng chịu đựng, không có biện pháp hạ nhiệt, cơ thể nóng lên, tim đập nhanh, thở gấp – đó là lúc stress nhiệt bắt đầu.
Theo nghiên cứu, mỗi nhóm lứa tuổi heo lại có vùng nhiệt độ tối ưu khác nhau. Tuy nhiên, phần lớn heo khỏe mạnh cần được giữ trong vùng nhiệt trung tính (neutral zone) – tức khoảng nhiệt độ mà heo không cần tăng nỗ lực để làm mát hoặc giữ ấm cơ thể.
Cụ thể:
Vùng thoải mái cho heo thường dao động từ 18 – 30°C, tùy theo độ tuổi, trọng lượng và sức khỏe của từng con.
Nếu nhiệt độ vượt 32°C, heo bắt đầu bị stress nhiệt nhẹ.
Từ 35°C trở lên, heo có thể bỏ ăn, thở dốc, da đỏ, dễ chết sau vài giờ nếu không được xử lý.
| Mức nhiệt | Trạng thái của heo | Biểu hiện |
| Dưới 18°C | Stress lạnh | Run, co cụm, giảm ăn |
| 18 – 30°C | Vùng thoải mái | Ăn uống tốt, da hồng hào |
| 30 – 32°C | Cảnh báo stress nhiệt | Ăn ít, da ửng đỏ, thở nhanh |
| 33 – 35°C | Stress nguy hiểm | Bỏ ăn, thở gấp, nằm bẹp |
| >35°C | Stress nguy cấp | Hôn mê, có thể chết |
Trong chăn nuôi hiện đại, người ta sử dụng chỉ số nhiệt – ẩm (THI – Temperature Humidity Index) để đánh giá nguy cơ stress nhiệt. Đây là một chỉ số tổng hợp giữa nhiệt độ và độ ẩm trong chuồng, nhằm phản ánh chính xác mức độ “khó chịu” mà heo đang phải chịu đựng.
Chẳng hạn:
30°C và độ ẩm 80% nguy hiểm hơn nhiều so với 30°C và độ ẩm 50%.
Khi độ ẩm cao không khí trở nên oi bức, khiến hơi nước khó thoát đi, môi trường trở nên ngột ngạt.
Stress nhiệt ở heo không phải chuyện nhỏ, bởi chỉ cần một đợt nóng cao kéo dài, thiệt hại về tăng trọng, năng suất sinh sản, và tỷ lệ chết cao có thể khiến cả trại thua lỗ nặng nề. Do đó, việc kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm chuồng nuôi, cùng với các biện pháp làm mát, bổ sung nước sạch, vitamin, điện giải... là điều bắt buộc trong mùa hè.
Bài viết tiếp theo sẽ giúp bà con hiểu rõ hơn stress nhiệt ảnh hưởng đến sức khỏe và hiệu quả nuôi heo như thế nào.
Không ít người chăn nuôi chỉ tập trung điều trị tiêu chảy ở heo con mà bỏ qua nguyên nhân sâu xa đến từ đàn nái.
Tiêu chảy trong tuần đầu đời là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây chết sơ sinh, giảm tăng trưởng và tăng chi phí điều trị cho người chăn nuôi.
Heo con là đối tượng dễ tổn thương nhất trong toàn bộ chu kỳ chăn nuôi.
Heo nái là trung tâm sinh sản của cả trại, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng heo con
Vệ sinh chuồng trại không chỉ là bước dọn dẹp đơn thuần mà là nền tảng đầu tiên giúp bảo vệ đàn heo khỏi các mầm bệnh tồn dư.
An toàn sinh học là nền tảng cốt lõi để giữ trại heo khỏe mạnh, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh ngày càng phức tạp như hiện nay.
.jpg)
Khi nói đến tiêu chảy ở heo sau cai và heo thịt, người chăn nuôi thường nghĩ đến E.coli, Salmonella hay viêm ruột do độc tố. Tuy nhiên, có một tác nhân thường bị bỏ sót vì không gây triệu chứng rầm rộ – đó là Balantidium coli, một loại ký sinh trùng đơn bào sống trong ruột heo. Dù không phải lúc nào cũng gây bệnh, nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi, B. coli có thể làm trầm trọng thêm tình trạng tiêu chảy, khiến quá trình điều trị kéo dài và khó kiểm soát hơn.
Bệnh cầu trùng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy kéo dài, phân lỏng màu trắng sữa hoặc vàng kem ở heo con.
.jpg)
