Chăn nuôi heo Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ sau nhiều năm biến động vì dịch bệnh và giá cả bấp bênh. Đến năm 2025, sự thay đổi về vùng nuôi, quy mô trại và cơ cấu giống sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến bài toán đầu tư, quản lý và chiến lược phòng bệnh của từng trang trại.

Xu hướng dịch chuyển vùng chăn nuôi và tập trung hóa quy mô

Theo thống kê đến 2024, ngành chăn nuôi đang chứng kiến sự chuyển dịch vùng nuôi heo rõ rệt:

• Miền Bắc đang giảm dần về số lượng trại do áp lực kiểm soát dịch bệnh và tốc độ đô thị hóa cao

• Miền Trung tương đối ổn định, nhiều trại đầu tư quy mô vừa

• Miền Nam, đặc biệt là Tây Nam Bộ và vùng Đông Nam Bộ, đang nổi lên như trung tâm mới nhờ lợi thế nguồn cám, nhân công và hệ thống trại hiện đại

Các tập đoàn và công ty FDI cũng tăng đầu tư vào vùng Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, tạo ra vùng sản xuất khép kín quy mô lớn.

Đàn nái cả nước đến 2025 sẽ ra sao?

Bức tranh đàn nái đến năm 2025 cho thấy xu hướng:

• Đàn nái toàn quốc giảm nhẹ do siết chặt điều kiện sinh sản và loại bỏ nái kém hiệu quả

• Nhiều hộ nhỏ lẻ đã dừng nuôi hoặc chuyển đổi sang mô hình gia công, liên kết

• Các trại lớn tăng số lượng nái hậu bị, đầu tư giống nhập khẩu, cải thiện năng suất sinh sản

Tình trạng chênh lệch giữa số lượng nái trong dân và trại công nghiệp cũng đặt ra thách thức về cung – cầu heo giống chất lượng cao.

Diễn biến giá heo từ 2016 đến 2024 – Không chỉ là chuyện lên xuống

Giai đoạn 2016–2024 chứng kiến 3 lần giá heo tăng mạnh và nhiều đợt sụt giảm sâu:

• 2017–2018: giá giảm mạnh do dư cung sau giai đoạn phát triển nóng

• 2019–2020: tăng cao vì dịch tả heo châu Phi làm giảm đàn, cung không đủ cầu

• 2021–2023: giá bấp bênh, phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu thịt đông lạnh và chi phí đầu vào (thức ăn, con giống, thuốc thú y)

Giá thị trường không chỉ bị tác động bởi sản lượng nội địa mà còn do chính sách nhập khẩu, thời tiết và dịch bệnh. Điều này đòi hỏi người chăn nuôi cần cập nhật liên tục và quản lý rủi ro tài chính tốt hơn.

Tác động kép của dịch bệnh và nhập khẩu thịt

Dịch tả heo châu Phi (ASF), PRRS, PED và FMD vẫn là những yếu tố không thể xem nhẹ. Chúng làm thiệt hại lớn cả về vật nuôi và chi phí phòng trị. Trong khi đó, thịt nhập khẩu từ Nga, Brazil, Mỹ với giá rẻ tạo áp lực cạnh tranh ngay tại thị trường trong nước.

• Nhiều doanh nghiệp thương mại lớn nhập khẩu thịt đông lạnh, phân phối mạnh vào kênh bán lẻ

• Người tiêu dùng có xu hướng chọn sản phẩm rẻ, bao gói đẹp, kiểm dịch rõ ràng

• Thịt heo nội địa chưa có lợi thế về thương hiệu, truy xuất nguồn gốc

Trong bối cảnh đó, chỉ những trại kiểm soát tốt dịch bệnh, tối ưu chi phí và đảm bảo truy xuất mới giữ được thị phần.

Thay đổi là tất yếu – Cơ hội cho ai dám đi trước

Từ năm 2025 trở đi, ngành chăn nuôi heo sẽ không còn chỗ cho sự ngẫu hứng. Những người đi trước trong việc:

• Ứng dụng công nghệ số, tự động hóa

• Tái cấu trúc đàn nái, chọn giống hiệu quả

• Chủ động phòng bệnh, xét nghiệm định kỳ

• Liên kết tiêu thụ, xây dựng thương hiệu sản phẩm

… sẽ là người hưởng lợi khi thị trường ổn định trở lại.

Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách lấy mẫu xét nghiệm đúng kỹ thuật – bước đầu tiên để chẩn đoán chính xác và phòng bệnh hiệu quả trong trại heo.