Trong chăn nuôi heo hiện đại, hai bệnh được đánh giá là gây thiệt hại kinh tế lớn và phổ biến nhất hiện nay là PCV2 (Circovirus type 2) và M.hyo (Mycoplasma hyopneumoniae). Đây là hai tác nhân có mặt rộng khắp tại các trại chăn nuôi ở Việt Nam, thường xuyên gây rối loạn hô hấp, suy giảm miễn dịch và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tốc độ tăng trưởng, tỷ lệ loại thải và hiệu quả kinh tế tổng thể.

PCV2 – Virus tàn phá hệ miễn dịch và sinh trưởng

Virus PCV2 là tác nhân chính gây hội chứng PMWS (hội chứng gầy còm sau cai sữa) và hàng loạt tổn thương khác như:

• Viêm hạch bạch huyết, teo tuyến ức, gan sưng, lá lách phì đại

• Suy giảm hệ miễn dịch nghiêm trọng, dễ nhiễm kế phát

• Làm giảm tốc độ tăng trưởng, tăng hệ số tiêu tốn thức ăn (FCR)

• Gây chết âm thầm, khó phát hiện ở giai đoạn đầu

Khi PCV2 tấn công vào heo con sau cai sữa hoặc heo thịt giai đoạn 8–14 tuần tuổi, đàn heo thường biểu hiện gầy yếu, viêm phổi kéo dài, chậm lớn và tăng tỷ lệ loại thải.

M.hyo – Vi khuẩn gây viêm phổi dai dẳng, khó dứt

Mycoplasma hyopneumoniae là tác nhân chính gây viêm phổi địa phương trên heo. Đặc điểm:

• Tổn thương điển hình ở thùy đỉnh và thùy tim phổi

• Ho kéo dài, giảm ăn, tăng tỷ lệ bệnh kế phát

• Dễ bùng phát khi trộn đàn hoặc khi có thay đổi thời tiết, độ ẩm

• Là nguyên nhân hàng đầu gây hội chứng PRDC (hội chứng hô hấp mãn tính)

Tuy không gây chết nhanh như PRRS hay ASF, nhưng M.hyo khiến thời gian nuôi kéo dài, tăng chi phí điều trị và làm giảm lợi nhuận trên mỗi đầu con.

Khi cùng xuất hiện – tác hại cộng hưởng nghiêm trọng

Sự nguy hiểm thực sự đến khi PCV2 và M.hyo đồng nhiễm trên cùng một đàn heo. Đây là tình huống phổ biến ở các trại hiện nay:

• Virus PCV2 làm suy giảm miễn dịch, tạo điều kiện cho M.hyo xâm nhập sâu hơn vào hệ hô hấp

• Gây viêm phổi nặng, dễ nhiễm thêm Pasteurella, Streptococcus, APP

• Biểu hiện: ho kéo dài, sụt cân, hạch sưng, chết rải rác kéo dài trong 2–4 tuần

• Tỷ lệ FCR tăng cao, tăng chi phí cám, thuốc, công chăm sóc

• Làm giảm hiệu quả tiêm các vắc-xin khác (PRRS, E.coli, dịch tả...)

Đây cũng là nhóm bệnh khó điều trị vì thường không biểu hiện đồng loạt, kéo dài âm ỉ và cần phối hợp nhiều loại kháng sinh + hỗ trợ.

Thực trạng lưu hành rộng khắp tại Việt Nam

Theo báo cáo của nhiều hệ thống thú y và phòng lab, tỷ lệ dương tính với M.hyo và PCV2 trong trại tại Việt Nam rất cao:

• Trên 70% trại có mẫu huyết thanh dương tính với PCV2

• Từ 50–80% mẫu mũi hoặc phổi dương tính với M.hyo

• Tình trạng kháng sinh không hiệu quả do điều trị sai nguyên nhân hoặc phát hiện muộn

Với áp lực từ thị trường và yêu cầu xuất chuồng đúng ngày, nhiều trại đang tìm kiếm giải pháp phòng song bệnh hiệu quả thay vì chữa từng đợt nhỏ lẻ như trước.

Phòng ngừa sớm – giải pháp bảo vệ bền vững đàn heo

Trước áp lực từ hai bệnh phổ biến nhất hiện nay, giải pháp hiệu quả là chủ động phòng bệnh bằng vắc-xin kép, giúp bảo vệ sớm, tránh đồng nhiễm và tối ưu chi phí điều trị. Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về vaccine Circumvent® PCV M – sản phẩm 2 trong 1 vừa phòng PCV2, vừa bảo vệ M.hyo, đang được nhiều trại lớn áp dụng để kiểm soát tốt bệnh hô hấp và tăng hiệu quả nuôi.