6 yếu tố ảnh hưởng đến năng suất sinh sản của heo nái bạn đã biết chưa?

Năng suất sinh sản của heo nái phụ thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, dinh dưỡng, hormone, kỹ thuật phối giống và quản lý chuồng trại. Hiểu rõ các yếu tố này giúp nâng cao tỷ lệ đậu thai và số con/lứa.

Năng suất sinh sản của heo nái là gì? 

Năng suất sinh sản của heo nái là khả năng duy trì chu kỳ sinh sản liên tục và ổn định, tạo ra số lượng heo con khỏe mạnh tối đa trong một khoảng thời gian nhất định. 

Năng suất sinh sản của heo nái được đánh giá thông qua các chỉ tiêu chính:

• Tỷ lệ nái lên giống đúng chu kỳ

• Tỷ lệ đậu thai

• Số con sơ sinh/lứa

• Số con cai sữa/lứa

• Số lứa đẻ/nái/năm

• Tuổi khai thác sinh sản (số lứa trước loại thải)

Một đàn nái có năng suất sinh sản cao không chỉ đẻ nhiều con, mà còn đẻ đều – nuôi con tốt – khai thác bền vững.

Những yếu tố ảnh hưởng đến năng suất sinh sản của heo nái

1.Giống và di truyền – nền tảng quyết định năng suất sinh sản của heo nái

Giống là yếu tố nền tảng, chiếm 30 - 40% năng suất sinh sản.

Đặc điểm của heo nái sinh sản tốt:

• Đẻ sai (14 - 18 con/lứa)

• Chu kỳ động dục đều

• Tỷ lệ rụng trứng cao

• Sữa nhiều, nuôi con khéo

• Tuổi thọ khai thác dài

Các dòng nái nền phổ biến hiện nay như LY (Landrace × Yorkshire) được đánh giá cao nhờ khả năng sinh sản ổn định và nuôi con tốt.

Lưu ý quan trọng:

• Không giữ lại hậu bị từ đàn nái sinh sản kém

• Ưu tiên hậu bị có nguồn gốc rõ ràng, được chọn lọc di truyền

• Tránh phối cận huyết làm giảm năng suất qua các thế hệ

2. Tuổi và thể trạng khi phối giống 

Phối giống không đúng thời điểm là nguyên nhân phổ biến làm giảm năng suất sinh sản của heo nái.

Nguyên tắc phối giống chuẩn:

• Hậu bị: phối ở chu kỳ động dục thứ 2 hoặc 3

• Tuổi phối: 7 - 7,5 tháng tuổi

• Trọng lượng: 130 - 135 kg

• Thể trạng: không quá gầy, không béo giả

Phối quá sớm sẽ dẫn đến:

• Ít trứng rụng

• Đẻ ít con

• Nái nhanh xuống sức, loại thải sớm

Phối quá muộn:

• Tốn chi phí nuôi hậu bị

• Giảm số lứa khai thác trong đời nái

3. Dinh dưỡng – yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến số con và chất lượng con

Dinh dưỡng chiếm 25 - 30% trong tổng năng suất sinh sản.

 Dinh dưỡng giai đoạn hậu bị

• Đủ đạm, khoáng, vitamin

• Không cho ăn thừa năng lượng → tránh béo giả

• Tăng phát triển khung xương và cơ quan sinh dục

 Dinh dưỡng trước phối (Flushing)

Flushing 7 - 10 ngày trước phối giúp:

• Tăng số nang trứng phát triển

• Tăng số trứng rụng

• Tăng 1 - 2 con/lứa

Dinh dưỡng giai đoạn mang thai

• Đầu thai kỳ: duy trì ổn định → tránh lưu thai

• Cuối thai kỳ: tăng năng lượng → phát triển thai và tuyến sữa

 Dinh dưỡng giai đoạn nuôi con

• Nái ăn đủ → sữa nhiều → heo con khỏe

• Thiếu dinh dưỡng → sụt thể trạng → chậm lên giống lại

4. Kỹ thuật phát hiện động dục và phối giống

Sai sót trong phát hiện động dục và phối giống có thể làm mất hoàn toàn một chu kỳ sinh sản.

Yêu cầu kỹ thuật:

• Phát hiện đúng động dục thực sự (phản xạ đứng yên)

• Phối đúng thời điểm “vàng”

• Phối lặp 2 lần, cách nhau 12 - 24 giờ

Lưu ý:

• Nái rạ phối sớm hơn hậu bị

• Không phối ngay khi âm hộ mới sưng

• Phối quá muộn → trứng già, tỷ lệ thụ tinh thấp

​​5. Chất lượng tinh và kỹ thuật phối

Chất lượng tinh ảnh hưởng trực tiếp đến:

• Tỷ lệ đậu thai

• Số con sinh ra

• Tỷ lệ thai chết sớm

Tinh đạt chuẩn cần:

• Hoạt lực cao

• Mật độ tinh phù hợp

• Bảo quản đúng nhiệt độ

• Thời gian sử dụng không quá hạn

Kỹ thuật phối phải:

• Nhẹ nhàng

• Dụng cụ vô trùng

• Không gây tổn thương tử cung

6. Quản lý sức khỏe và chương trình vắc xin

Bệnh lý sinh sản là nguyên nhân âm thầm làm giảm năng suất sinh sản của heo nái.

Các bệnh ảnh hưởng lớn:

• PRRS (Tai xanh)

• Parvo

• Giả dại

• Viêm tử cung

• Viêm hồi tràng

Giải pháp:

• Tiêm vắc xin đầy đủ trước phối

• Tẩy giun định kỳ

• Theo dõi sức khỏe hằng ngày

• Phát hiện sớm nái bỏ ăn, sốt, viêm âm hộ

7. Môi trường chuồng trại và quản lý stress

Stress làm giảm hormone sinh sản và tăng nguy cơ sảy thai.

Các yếu tố gây stress:

• Nhiệt độ >30°C

• Chuồng ẩm, trơn trượt

• Mật độ nuôi cao

• Thay đổi chuồng liên tục

• Tiếng ồn, xô đuổi

Chuồng nái sinh sản cần:

• Thoáng mát, khô ráo

• Nhiệt độ lý tưởng 20 - 28°C

• Ít thay đổi môi trường trước và sau phối

8. Quản lý sau đẻ và thời gian lên giống lại

Khoảng cách từ cai sữa đến lên giống quyết định số lứa đẻ/năm.

Nái sinh sản tốt cần:

• Lên giống lại sau cai 4 - 7 ngày

• Không sụt thể trạng quá mức

• Không viêm tử cung – viêm vú

Chăm sóc tốt giai đoạn nuôi con sẽ giúp:

• Nái phục hồi nhanh

• Chu kỳ sinh sản đều

• Tăng số lứa/năm

Lưu ý 

Năng suất sinh sản của heo nái không phụ thuộc vào một yếu tố đơn lẻ mà là tổng hòa của giống – dinh dưỡng – kỹ thuật – quản lý và môi trường. Khi người chăn nuôi tối ưu đồng bộ các yếu tố này, hiệu quả sẽ thấy rõ:

• Số con/lứa tăng

• Tỷ lệ đậu thai cao

• Số lứa/năm ổn định

• Tuổi thọ khai thác nái dài hơn

Mind Farm luôn đồng hành cùng bà con bằng các giải pháp giống, dinh dưỡng và kỹ thuật chuẩn khoa học nhằm tối ưu năng suất sinh sản bền vững.