Thức ăn luôn chiếm hơn 70% tổng chi phí trong chăn nuôi heo, và riêng với heo con, yêu cầu dinh dưỡng còn khắt khe hơn. Theo báo cáo từ Rabobank, chi phí thức ăn chăn nuôi đã tăng hơn 20% so với năm trước và xu hướng này còn tiếp tục leo thang. Trong bối cảnh đó, việc tối ưu khẩu phần cho heo con, đơn giản hóa công thức mà vẫn đảm bảo hiệu quả tăng trưởng đang trở thành bài toán cấp thiết cho người chăn nuôi.
Thách thức càng lớn hơn khi lệnh cấm sử dụng liều dược lý của ZnO (kẽm oxit) có hiệu lực tại EU, buộc các nhà sản xuất phải tìm hướng đi mới cho dinh dưỡng heo con, tập trung nhiều hơn vào chất lượng protein.
Khẩu phần ăn cho heo con tuy chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng lại yêu cầu độ chính xác cao, vì đây là giai đoạn nền tảng quyết định tăng trưởng dài hạn. Một công thức thức ăn quá phức tạp không những không cần thiết mà còn gây tốn kém. Nghiên cứu đã chứng minh rằng chế độ ăn đơn giản, sử dụng protein dễ tiêu hóa, hoàn toàn có thể duy trì năng suất tăng trưởng và chất lượng thịt cuối cùng.
Heo con có hệ enzyme tiêu hóa còn hạn chế, trong khi nhu cầu về axit amin rất cao để phục vụ tích lũy protein. Nếu sử dụng nguồn nguyên liệu chứa nhiều yếu tố kháng dinh dưỡng (ANF) như đậu nành chưa qua xử lý, hệ tiêu hóa non nớt của heo con sẽ bị tổn thương, dẫn tới tiêu hóa kém, viêm ruột mãn tính và suy giảm hiệu suất.
Các yếu tố kháng dinh dưỡng phổ biến như stachyose, raffinose, chất ức chế trypsin… sẽ làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng. Đặc biệt, đậu nành thường chứa lượng ANF cao. Khi sử dụng khô đậu nành thông thường cho heo con, nguy cơ viêm ruột, tiêu hóa kém, tăng tỷ lệ dùng kháng sinh hoặc phụ gia thức ăn là rất lớn – biến lợi ích kinh tế ngắn hạn thành chi phí phát sinh dài hạn.
Để tránh các yếu tố kháng dinh dưỡng từ thực vật, nhiều chuyên gia dinh dưỡng ưu tiên sử dụng protein động vật như whey protein, bột cá, và huyết tương lợn sấy phun (SDPP) cho heo con cai sữa. Đây là những nguồn protein dễ tiêu hóa, giàu axit amin thiết yếu, giúp heo con ăn ngon miệng, hấp thu tốt và tăng trưởng nhanh.
Trong đó, SDPP còn nổi bật với khả năng cung cấp globulin miễn dịch, hỗ trợ hệ miễn dịch non yếu của heo con ngay từ những ngày đầu sau cai sữa.
Tuy nhiên, giá thành cao và nguồn cung hạn chế của protein động vật đang thúc đẩy xu hướng tìm kiếm giải pháp thay thế khả thi, đặc biệt là các nguồn protein thực vật đã qua xử lý giảm yếu tố kháng dinh dưỡng.
Đậu nành vốn dĩ là nguồn cung cấp axit amin tuyệt vời, nhưng chỉ thực sự an toàn cho heo con sau khi được xử lý đúng cách. Công nghệ enzyme hiện nay cho phép sản xuất bột đậu nành xử lý enzyme (ESBM), loại bỏ phần lớn các yếu tố kháng dinh dưỡng mà vẫn giữ lại giá trị dinh dưỡng cao.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh ESBM có thể thay thế một phần hoặc hoàn toàn bột cá, SDPP trong khẩu phần heo con mà không làm giảm hiệu suất tăng trưởng hay ảnh hưởng sức khỏe đường ruột.
Trong bối cảnh chi phí thức ăn leo thang, thay vì cắt giảm bừa bãi công thức, bà con nên tập trung vào:
Đơn giản hóa khẩu phần heo con bằng cách lựa chọn nguyên liệu protein dễ tiêu hóa.
Ưu tiên nguồn protein động vật nếu có điều kiện, hoặc sử dụng các sản phẩm đậu nành xử lý enzyme chất lượng cao như ESBM.
Hạn chế tối đa các nguyên liệu chứa nhiều yếu tố kháng dinh dưỡng.
Xây dựng chế độ ăn cân bằng giữa dinh dưỡng và khả năng tiêu hóa, giảm sự phụ thuộc vào kháng sinh hoặc phụ gia đường ruột.
Việc đầu tư đúng đắn vào giai đoạn dinh dưỡng sớm sẽ giúp heo con phát triển ổn định, nâng cao hiệu quả kinh tế, giảm thiểu rủi ro bệnh tật và tối ưu hóa lợi nhuận cho trại chăn nuôi.