Động dục ở heo nái là giai đoạn quyết định tỷ lệ đậu thai và số con/lứa. Nhận biết đúng dấu hiệu và xác định thời điểm “vàng” để phối giống giúp nâng cao năng suất sinh sản và giảm phối lại.
Động dục ở heo nái là gì? Vì sao cần nhận biết chính xác?
Động dục ở heo nái (Estrus) là giai đoạn sinh lý quan trọng nhất, đánh dấu sự sẵn sàng về mặt sinh sản của heo nái. Đây là thời điểm trứng đã chín và rụng, đồng thời heo nái có biểu hiện "chịu đực" hay "mê ì"
Nếu nhận biết sai hoặc phối không đúng thời điểm:
Tỷ lệ đậu thai giảm 20 - 40%
Phải phối lại nhiều lần → tăng chi phí tinh và công
Giảm số con sơ sinh/lứa
Chu kỳ sinh sản bị kéo dài
Vì vậy, phát hiện đúng động dục và xác định “thời điểm vàng” để phối giống là kỹ thuật cốt lõi trong chăn nuôi sinh sản.
Các giai đoạn động dục của heo nái mà bà con cần nắm rõ!
Chu kỳ động dục trung bình của heo nái là 18 - 21 ngày, gồm 4 giai đoạn:
Đây là giai đoạn chuẩn bị, kéo dài khoảng 1 - 2 ngày. Nồng độ Estrogen bắt đầu tăng cao.
Dấu hiệu:
Âm hộ bắt đầu sưng nhẹ, hồng nhạt
Heo nái bồn chồn, đi lại nhiều
Giảm ăn nhẹ
Kêu rít, tìm nọc
Dịch nhầy xuất hiện nhưng còn đục
2. Giai đoạn động dục thực sự (Estrus): Giai đoạn phối giống
Đây là giai đoạn quyết định, kéo dài khoảng 48 – 72 giờ. Nồng độ Estrogen giảm dần, Progesterone và LH (hormone rụng trứng) tăng lên.
Dấu hiệu:
Âm hộ sưng to, màu hồng đậm hoặc đỏ
Dịch nhầy trong, kéo sợi
Tai dựng thẳng, đuôi cong
Khi ấn lưng hoặc có heo đực tiếp xúc → đứng yên hoàn toàn (standing reflex)
Heo cho phép nhảy phối
Nếu không được thụ tinh, giai đoạn này kéo dài khoảng 3 ngày. Thể vàng được hình thành.
Dấu hiệu: Các biểu hiện động dục giảm dần. Âm hộ teo lại và trở về kích thước bình thường. Heo nái hoàn toàn không chịu đực nữa.
Dấu hiệu: Heo nái trở lại trạng thái bình thường, không có bất kỳ biểu hiện sinh dục nào.
Xác định thời điểm “vàng” để phối giống heo nái
Thời điểm phối giống phải được tính toán dựa trên thời gian bắt đầu chịu đực (mê ì) để tinh trùng có trước khi trứng rụng 1 - 2 giờ. Trứng thường rụng khoảng 34 - 35 giờ sau khi bắt đầu động dục.
Để tối đa hóa số lượng con sinh ra, áp dụng quy tắc phối giống lặp lại:
Phối giống lần 1: Ngay sau khi phát hiện heo nái có dấu hiệu mê ì (chịu đực) lần đầu.
Phối giống lần 2: Lặp lại sau lần phối đầu tiên 10 - 12 giờ.
Việc phối lặp lại đảm bảo rằng luôn có tinh trùng khỏe mạnh ở vị trí ống dẫn trứng để thụ tinh với trứng ngay khi trứng rụng, vì trứng rụng thường kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn.
Phối lặp lại lần 2 sau 10 - 12 giờ giúp:
Đảm bảo tinh trùng mới: Tinh trùng có khả năng thụ thai tốt nhất trong 20 - 24 giờ đầu.
Bắt kịp thời điểm rụng trứng: Nếu trứng rụng muộn, lần phối thứ hai sẽ kịp thời gian.
Tăng tỷ lệ đậu: Phối lặp lại có thể tăng tỷ lệ thụ thai và số lượng con sinh ra.
Dấu hiệu thường nhẹ và khó nhận biết hơn
Chu kỳ có thể chưa ổn định
Nên phối ở chu kỳ động dục thứ 2 hoặc 3
Phối quá sớm (chu kỳ đầu) → dễ đẻ ít con, loại sớm.
Thường xuất hiện 4 - 7 ngày sau cai sữa
Dấu hiệu rõ hơn
Những sai lầm phổ biến khi nhận biết động dục ở heo nái
Chỉ nhìn âm hộ, không test đứng yên: Phối sai thời điểm
Phối ngay khi thấy heo kêu: Phối quá sớm
Chỉ phối 1 lần: Tỷ lệ đậu thai thấp
Không dùng heo nọc kích thích: Động dục mờ
Phối khi heo bị stress, sốt: Tỷ lệ đậu thai thấp
Điều kiện giúp động dục ở heo nái rõ và đều
Để heo nái lên giống rõ ràng, cần đảm bảo:
Dinh dưỡng cân đối (đủ năng lượng – khoáng – vitamin)
Không quá gầy, không quá béo
Ánh sáng 12 - 14 giờ/ngày
Nhiệt độ chuồng <28°C
Cho tiếp xúc heo nọc đúng kỹ thuật
Heo nái được chăm sóc tốt sẽ:
Động dục rõ
Chu kỳ đều
Dễ phối – dễ đậu thai
Lưu ý
Nhận biết đúng động dục ở heo nái và xác định chính xác thời điểm “vàng” để phối giống là yếu tố then chốt quyết định năng suất sinh sản. Khi bà con quan sát đầy đủ các dấu hiệu và áp dụng đúng kỹ thuật phối, hiệu quả sẽ thấy rõ chỉ sau 1 - 2 lứa.
Mind Farm luôn đồng hành cùng bà con bằng các quy trình sinh sản chuẩn khoa học, giúp tăng tỷ lệ đậu thai, tăng số con/lứa và tối ưu hiệu quả chăn nuôi.
Năng suất sinh sản của heo nái phụ thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, dinh dưỡng, hormone, kỹ thuật phối giống và quản lý chuồng trại. Hiểu rõ các yếu tố này giúp nâng cao tỷ lệ đậu thai và số con/lứa.
Hormone điều tiết sinh sản lợn nái quyết định toàn bộ quá trình lên giống, rụng trứng, đậu thai và duy trì thai. Hiểu đúng cơ chế hormone giúp người chăn nuôi kiểm soát sinh sản và nâng cao năng suất bền vững.
Heo hậu bị là nền tảng của đàn nái, quyết định số con đẻ ra, khả năng nuôi con cũng như tuổi thọ khai thác của heo nái sau này. Tuy nhiên, nhiều trang trại gặp tình trạng hậu bị chậm lên giống, khiến lịch phối trễ, tốn thức ăn và giảm hiệu quả sinh sản.
Còi cọc ở heo con chủ yếu do thiếu chất, hấp thu kém và tiêu chảy kéo dài. Bổ sung đúng các dưỡng chất quan trọng dưới đây giúp heo con tăng trưởng mạnh và phát triển đồng đều.
Tiêm vacxin cho heo đúng lịch giúp heo hậu bị có miễn dịch vững, đậu thai cao và sinh sản ổn định. Mind Farm giới thiệu quy trình vacxin chuẩn từ giai đoạn xách tai đến trưởng thành, áp dụng thực tế tại các trại lớn.
.png)
Hao hụt đầu con ở heo thường chiếm 15 - 20% và ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của trang trại. Áp dụng đúng 5 biện pháp dưới đây sẽ giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong ở lợn con trước và sau cai sữa.
Tiêu chảy sau cai sữa ở heo là nguyên nhân hàng đầu khiến heo chậm lớn, kém đồng đều và tăng chi phí thuốc. Kiểm soát tốt dinh dưỡng, môi trường và vi sinh đường ruột là chìa khóa giúp giảm tiêu chảy hiệu quả.
Miễn dịch ở heo con còn non yếu và dễ suy giảm trong giai đoạn sơ sinh – cai sữa. Vitamin giữ vai trò quan trọng trong việc kích hoạt miễn dịch, tăng sức đề kháng và giảm bệnh tiêu chảy – hô hấp.
Heo nái lên giống nhanh sau sinh giúp rút ngắn chu kỳ sinh sản và tăng số lứa đẻ/năm. Dưới đây là những phương pháp hiệu quả giúp nái phục hồi nhanh, kích thích động dục mạnh và đạt tỷ lệ đậu thai cao.
